4οι Διασχολικοί Αγώνες Δημιουργικού Λόγου
1η Απριλίου 2023 – Πρότυπο Γυμνάσιο Ιωνιδείου Σχολής Πειραιά
(και διαδικτυακά μέσω WEBEX για σχολεία εκτός Αθηνών)
Η Ελληνική Ένωση για την Προώθηση της Ρητορικής στην Εκπαίδευση (www.rhetoricedu.com) συνδιοργανώνει με το Πρότυπο Γυμνάσιο Ιωνιδείου Σχολής Πειραιά, υπό την αιγίδα του Δήμου Πειραιά και με την υποστήριξη της ΔΔΕ Πειραιά, του ΠΜΣ «Ρητορική, Επιστήμες του Ανθρώπου και Εκπαίδευση» και του ευρωπαϊκού προγράμματος YouLEAD, τους 4ους Διασχολικούς Αγώνες Δημιουργικού Λόγου το Σάββατο 1η Απριλίου 2023 και ώρα 9.00-17.30.

Η συνάντηση απευθύνεται σε μαθητές/-τριες Γυμνασίου και Α΄ Λυκείου και θα περιλαμβάνει τα ατομικά αγωνίσματα της Εκφραστικής Ανάγνωσης και του Αυθόρμητου Λόγου και δύο ομαδικά, σχεδιασμένα από την Ένωση Ρητορικής: την Ομαδική Συζήτηση και τον ομαδικό Αγώνα Αυτοσχεδιασμού.
Η Εκφραστική Ανάγνωση, ως άσκηση στην ερμηνεία και τη βαθιά κατανόηση κειμένων, αποτελεί τη βάση της προετοιμασίας δημόσιων ομιλητών/-τριών. Η πιστή απόδοση του ύφους και των συναισθημάτων, της στίξης και των παύσεων, καθιστούν το κοινό μέτοχο της ανάγνωσης και προσφέρουν αισθητική απόλαυση, ψυχική ανάταση, προβληματισμό. Οι συμμετέχοντες/-ουσες θα διαγωνιστούν στον πρώτο γύρο με ένα κείμενο της επιλογής τους, πεζό ή ποιητικό, διάρκειας 2.5-3.5 λεπτών (χωρίς την εισαγωγή).
Ο Αυθόρμητος Λόγος, ομιλία διάρκειας 2,5-3 λεπτών με μόνο 1,5 λεπτό προετοιμασίας, αποτελεί ευκαιρία καλλιέργειας της δημιουργικής έκφρασης, ενδυνάμωσης της φαντασίας, τόνωσης της αυτοπεποίθησης. Οι συμμετέχοντες λειτουργούν ως εμψυχωτές του ακροατηρίου, προσπαθώντας να ανταποκριθούν στην πρόκληση παραγωγής ενός λόγου που δεν μεταδίδει απλώς ένα μήνυμα αποτελεσματικά αλλά και που τέρπει, «αγγίζει», «μαγεύει» το ακροατήριο. Στην παρούσα διοργάνωση η έννοια του αυθόρμητου λόγου αποτελεί μια πρόκληση παραγωγής λόγου, στην οποία μπορούν να ανταποκριθούν οι συμμετέχοντες με όποιο είδος λόγου εμπνευστούν διαβάζοντας το θέμα ή βλέποντας την εικόνα που θα τους δοθεί: ποίημα, αφήγηση, εμπνευστική ομιλία, ραπ δημιουργία, μονόλογος, χιουμοριστικός λόγος… Αρκεί να σχετίζεται με το θέμα, να χαρακτηρίζεται από πρωτοτυπία και αυθεντικότητα και να μην έχει χαρακτηριστικά “ξύλινου” λόγου. Ο στόχος είναι να αναδειχθεί η ίδια η συνειδητή επιλογή του είδους λόγου και του τρόπου εκφώνησης ως χαρακτηριστικό ομιλητή με υψηλό επίπεδο άνεσης στην έκφραση, αυτοπεποίθησης και δημιουργικότητας.
Η Ομαδική Συζήτηση απευθύνεται σε δύο πενταμελείς ομάδες μαθητών, οι οποίες καλούνται να υπερασπιστούν τη θέση που θα τους ανατεθεί για ένα θέμα της επικαιρότητας. Τα μέλη της κάθε ομάδας μπαίνουν σε ρόλους (που τους επιλέγουν oι ίδιοι οι μαθητές και μαθήτριες) και αναπτύσσουν μια σφαιρική προσέγγιση του θέματος από τη δική τους πλευρά.
Ο Αγώνας Αυτοσχεδιασμού αποτελεί μια ευκαιρία για πενταμελείς ομάδες να συνδημιουργήσουν μια ολοκληρωμένη και ενδιαφέρουσα αφήγηση. Αφού δοθεί το θέμα (π.χ. «Κόκκινη ομπρέλα»), στέκεται μπροστά ο «Αφηγητής» και πίσω του ακριβώς, σε ημικύκλιο, οι «Βοηθοί». Για 1 λεπτό οι Βοηθοί, όλοι μαζί, μοιράζονται, δυνατά, λέξεις, φράσεις, εικόνες κ.λ.π. που θα ήθελαν ο Αφηγητής να αξιοποιήσει στην ιστορία του. Στη συνέχεια εκείνος, χωρίς άλλη προετοιμασία, συνδυάζει όσο το δυνατόν περισσότερες από τις ιδέες της ομάδας για να δημιουργήσει μια ιστορία με αρχή, μέση και τέλος, με συγκεκριμένη υπόθεση και ήρωες και ορισμένο τόπο και χρόνο. Ο στόχος είναι να κερδηθεί το ενδιαφέρον του ακροατηρίου τόσο από το περιεχόμενο της ιστορίας όσο και από το ύφος της αφήγησης.
Αναλυτικά οι κανόνες εδώ:
Τα θέματα των αγώνων θα σχετίζονται με τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Η.Ε.. Η προβολή και διάδοση των Στόχων αποτελεί βασικό σκοπό του Δικτύου Σχολείων ΣΗ.ΜΑ.-Α.Ε.Π. (Σημερινός Μαθητής-Αυριανός Ενεργός Πολίτης), εκπαιδευτικοί και μέλη του οποίου θα συμμετάσχουν στη διοργάνωση.
Οι καλύτεροι ομιλητές/-τριες, καθώς και οι ομάδες που θα διακριθούν στην Ομαδική Συζήτηση, θα προσκληθούν να λάβουν μέρος στους αγώνες διττών λόγων που θα διοργανωθούν τον Ιούνιο στην Αθήνα (θα καλυφθούν έξοδα μετακίνησης και διαμονής για τους εκτός Αθηνών) από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα YouLEAD. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα με εταίρους πανεπιστήμια και φορείς από 5 χώρες, το οποίο αποβλέπει στην ενδυνάμωση της φωνής των νέων και στην ενθάρρυνσή τους να έχουν ενεργό ρόλο στη δημόσια σφαίρα. Οι νικητές των αγώνων YouLEAD θα μεταβούν στις Βρυξέλλες τον Φεβρουάριο του 2024 και θα λάβουν μέρος σε ποικίλες εκδηλώσεις του Ευρωκοινοβουλίου.
Εγγραφή
Τα σχολεία που ενδιαφέρονται να λάβουν μέρος στους Αγώνες παρακαλούνται να δηλώσουν συμμετοχή έως 25/2/2023 στη φόρμα https://forms.gle/YC7Mz3i5pyFwsvJo8 Εγγράφεται ξεχωριστά κάθε μαθητής και μαθήτρια και ο γονέας υπογράφει τη σχετική συναίνεση. Καλό είναι να εγγραφεί όλος ο ρητορικός όμιλος κάθε σχολείου (όπου υπάρχει όμιλος), ώστε να προσκληθούν όλα τα μέλη σε σχετικές συναντήσεις που θα γίνουν με άλλες χώρες του YouLEAD και εργαστήρια. (Όποιος/-α δεν θα λάβει μέρος σε αγώνισμα, αλλά επιθυμεί να συμμετάσχει στις εκδηλώσεις του προγράμματος, μπορεί να σημειώσει “Άλλο” στη σχετική ερώτηση.)
Αριθμός συμμετοχών
Στο αγώνισμα της Εκφραστικής Ανάγνωσης και του Αυθόρμητου λόγου ο μέγιστος αριθμός μαθητών/-τριών που μπορούν να συμμετάσχουν είναι συνολικά 60, στην Ομαδική Συζήτηση και στον ομαδικό Αγώνα Αυτοσχεδιασμού 40 (δηλαδή 8 ομάδες). Υπάρχει δυνατότητα να συμμετάσχουν διαδικτυακά 50 μαθητές και μαθήτριες εκτός Αθηνών στην εκφραστική ανάγνωση και στον αυθόρμητο λόγο.
Κάθε σχολείο μπορεί να εγγράψει 1-3 μαθητές/-τριες στα ατομικά αγωνίσματα (θα πραγματοποιούνται παράλληλα) και από μία ομάδα 5 μαθητών/-τριών στα δύο ομαδικά αγωνίσματα (δεν θα πραγματοποιούνται παράλληλα, επομένως μπορεί η ίδια ομάδα να λάβει μέρος και στα δύο). Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.
Επισημαίνεται ότι οι υπεύθυνοι καθηγητές που θα προετοιμάσουν τα παιδιά για τους αγώνες θα συμμετάσχουν και στις κριτικές επιτροπές.
Ενδεικτικό πρόγραμμα (θα διαμορφωθεί ανάλογα με τον αριθμό συμμετοχών):
08.30-09.00: Υποδοχή – Χαιρετισμοί – Οδηγίες (οι εγγραφές θα έχουν επιβεβαιωθεί από την προηγούμενη ημέρα)
09.00-10.00: Α΄ Γύρος Εκφραστικής Ανάγνωσης και Αυθόρμητου Λόγου – Α΄ Γύρος Αγώνα Αυτοσχεδιασμού
10.30-12.00: Α΄ Γύρος Ομαδικής Συζήτησης
12.30-13.30: Β΄ Γύρος Εκφραστικής Ανάγνωσης και Αυθόρμητου Λόγου – Β΄ Γύρος Αγώνα Αυτοσχεδιασμού
14.00-15.30: Β΄ Γύρος Ομαδικής Συζήτησης
16.00-17.30: Τελικοί Γύροι (5 μαθητές/-τριες σε κάθε Ατομικό Αγώνισμα και 2 ομάδες στα Ομαδικά Αγωνίσματα)
Επιπλέον πληροφορίες: enosiritorikis@gmail.com
Οργανωτική Επιτροπή
Άγγελος Ανδρέου ΠΕ86, 3ο ΓΕΛ Κορυδαλλού
Μιχαήλ Άνθης ΠΕ02, Διευθυντής Πρότυπου Γυμνασίου Ιωνιδείου Σχολής Πειραιά Παναγιώτα Γιαννοπούλου ΠΕ02, «Σύγχρονα Εκπαιδευτήρια Κοτρώνη» – Ναύπακτος, μέλος ΔΣ Ένωσης Ρητορικής
Μαρία Γραμματά ΠΕ02, Πρότυπο Γ/σιο Ιωνιδείου Σχολής Πειραιά
Γεωργία Καρέλα ΠΕ70, 3ο Δ.Σ. Ν. Ψυχικού
Ελένη Λαμπρινάκου ΠΕ02, υπεύθυνη Τομέα Επιμορφώσεων Δ.Δ.Ε. Πειραιά Μαγδαληνή Λαμπρογεώργου ΠΕ70, Εκπαιδευτικός Α΄/θμιας Εκπαίδευσης Νομού Χανίων, Γ.Γ. Ένωσης Ρητορικής
Βάλια Λουτριανάκη ΠΕ02, Α΄ Αρσάκειο Γυμνάσιο Ψυχικού, πρόεδρος Ένωσης Ρητορικής
Βασιλική Παπαδάκου ΠΕ11, Δ.Δ.Ε. Πειραιά Γεωργία Ρόκα ΠΕ05, Δ.Δ.Ε. Πειραιά
Αικατερίνη Φασόη ΠΕ02, Πρότυπο Γ/σιο Ιωνιδείου Σχολής Πειραιά
Επιστημονική Επιτροπή
Διονύσιος Αναστασόπουλος, Καθηγητής Παν/μιου Nicosia και επισκέπτης καθηγητής Ιόνιου Παν/μίου
Γεωργία Καλογήρου, Καθηγήτρια Διδακτικής της Λογοτεχνίας ΕΚΠΑ
Γραμματική Κάρλα, επίκ. Καθηγήτρια Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας και Ρητορικής, Τμήμα Φιλολογίας, ΕΚΠΑ
Αφίσα αγώνων: