Σε αυτές τις σελίδες φιλοξενούνται προσωπικοί προβληματισμοί ή κείμενα συγγραφέων που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν διαμορφωτικά στη στάση μας απέναντι στον κόσμο που μας περιβάλλει.
Είναι ευπρόσδεκτες και οι δικές σας προτάσεις στην ηλεκτρονική διεύθυνση enosiritorikis@gmail.com.
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Ρητορική και σύγχρονη τεχνολογία
Με ιδιαίτερη χαρά πληροφορούμαι μέσω κυρίως ιστοτόπων κοινωνικής δικτύωσης (και δη του Facebook) τη δημιουργία νέων ρητορικών ομάδων και τη συγκρότηση καινούργιων σχολικών, πανεπιστημιακών και άλλων, απευθυνόμενων σε ενηλίκους, ομίλων, κοινό στόχο των οποίων αποτελεί η καλλιέργεια του καλώς λέγειν σε όλες τις εκφάνσεις της. Παράλληλα, επισκεπτόμενη κάποιες από τις ιστοσελίδες των ομίλων διαβάζω τις εντυπώσεις όλων των συμμετασχόντων σε αγώνες, είτε ως διαγωνιζομένων είτε ως κριτών είτε ως κοινού και παρατηρώ τις φωτογραφίες, στις οποίες αποτυπώνεται μία ικανοποίηση και η ελπίδα ότι η προσπάθεια αυτή για τη διάδoση της ρητορικής θα συνεχιστεί. Όλη αυτή η κίνηση αποτελεί ένδειξη ότι έχει αρχίσει, επιτέλους, να γίνεται αντιληπτή στον κόσμο η ανάγκη εξάσκησης των ρητορικών τους δυνατοτήτων, προκειμένου να βελτιώσουν την επικοινωνιακή τους ικανότητα. Στο πνεύμα, λοιπόν, αυτό της καλλιέργειας των δυνάμει ρητόρων ήθελα, μέσω του παρόντος άρθρου, να καταθέσω κάποιες ιδέες σχετικά με το πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί η τεχνολογία ως χώρος φιλοξενίας αγώνων ρητορικής και όχι μόνο διαφήμισης ή προβολής των δραστηριοτήτων των ομίλων, όπως γίνεται μέχρι τώρα.
Αυτό που θα μπορούσε η Ένωση μελλοντικά να οργανώσει με την κατάλληλη τεχνογνωσία, καθώς και με την οικονομική ενίσχυση κάποιων κοινωφελών ιδρυμάτων είναι online αγώνες ρητορικής για ενηλίκους (με κυρίως αγωνίσματα την αντιλογία [debate], τον αυθόρμητο και τον προτρεπτικό λόγο) με συμμετοχή ομάδων από το εξωτερικό, οι οποίες, υπό κανονικές συνθήκες, είναι δύσκολο να ταξιδέψουν στην Ελλάδα (π.χ. από μακρινές χώρες, όπως οι Η.Π.Α ή η Αυστραλία). Τα πλεονεκτήματα μιας τέτοιας εκδήλωσης είναι πολλαπλά: α) το κόστος οργάνωσης θα είναι πολύ χαμηλότερο από ό,τι θα ήταν, αν οι αγώνες οργανώνονταν στην Ελλάδα, δεδομένου ότι η Ένωση δε θα κληθεί να καλύψει τα έξοδα μετάβασης και διαμονής στην Ελλάδα των συμμετεχόντων. β) οι αγώνες αυτοί θα είναι προσβάσιμοι σε όλους, όσοι έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο, επομένως το ακροατήριο, θεωρητικά τουλάχιστον, θα είναι πολυπληθέστερο και ευρύτερο από το κοινό που συνήθως παρακολουθεί τους αγώνες ρητορικής. Μάλιστα, θα μπορούσαμε να δώσουμε το δικαίωμα στο κοινό να ψηφίσει την καλύτερη ομάδα ή τον καλύτερο ομιλητή (στην περίπτωση των αγωνισμάτων του αυθόρμητου και του προτρεπτικού λόγου) με την παράλληλη υποχρέωση ανατροφοδότησης (feedback) στις ομάδες, προκειμένου να διατηρηθεί ο παιδαγωγικός χαρακτήρας των αγώνων. Τα σχόλια αυτά θα μπορούν να αναρτώνται κάτω από το video με τους αγώνες, προκειμένου να είναι προσβάσιμα στο κοινό που τους παρακολουθεί.
Ένας τέτοιος στόχος δεν είναι ουτοπικός, καθώς ζωηρό ενδιαφέρον υπάρχει διάχυτο στους κόλπους της παγκόσμιας ρητορικής κοινότητας. Μέσω της διοργάνωσης και προβολής online αγώνων θεωρώ ότι η ρητορική μπορεί να διαδοθεί ευρέως με τον καλύτερο και πιο διασκεδαστικό τρόπο σε έναν μεγάλο αριθμό ανθρώπων, οι οποίοι, τουλάχιστον στην Ελλάδα, στη συντριπτική τους πλειοψηφία έχουν την εντύπωση ότι το debate ταυτίζεται με τις στατικές και προσχεδιασμένες (βαρετές και προβλέψιμες) τοποθετήσεις των πολιτικών αρχηγών σε ερωτήσεις δημοσιογράφων κατά τη διάρκεια προεκλογικών περιόδων. Είναι καιρός να αλλάξει αυτή η εικόνα και νομίζω ότι μέσω της τεχνολογίας μπορούμε να επιτύχουμε άμεσα και χειροπιαστά αποτελέσματα.
Εστάλη από Ειρήνη Θεοδωροπούλου στις 28/2/11
__________________________________________________________________________________
«… σε ένα μη-αναμενόμενο περιβάλλον…»
Κάποιο κρύο πρωινό του Ιανουαρίου, ένας άντρας κάθησε σε ένα κεντρικό σταθμό του μετρό και ξεκίνησε να παίζει το βιολί του. Έπαιξε για περίπου 45 λεπτά. Κατά τη διάρκεια αυτών των 45 λεπτών, δεδομένου ότι ήταν ώρα αιχμής, πέρασαν από μπορστά του αρκετές χιλιάδες άνθρωποι, οι περισσότεροι πηγαίνοντας στη δουλειά τους.Τρία λεπτά μετά την έναρξη της μουσικής, ένας μεσήλικος κύριος παρατήρησε ότι υπήρχε ένας μουσικός που έπαιζε βιολί, τον κοίταξε για λίγα δευτερόλεπτα και συνέχισε το βιαστικό του βηματισμό. Ένα λεπτό αργότερα, ο βιολιστής εισέπραξε το πρώτο του δολλάριο, από μια κυρία που το πέταξε στο καπέλο του καθώς περνούσε από μπροστά του χωρίς να σταματήσει καθόλου. Λίγο αργότερα, κάποιος ακούμπησε στον τοίχο και τον άκουσε για λίγο, αλλά μετά κοίταξε το ρολόι του και έφυγε βιαστικός.
Πιο πολύ από όλους τους περαστικούς, ασχολήθηκε μαζί του ένα τρίχρονο αγόρι που ήθελε να σταματήσει για να ακούσει, αλλά η μητέρα του τον τράβηξε για να συνεχίσουν τη διαδρομή τους. Το παιδί κοιτούσε συνεχώς προς τα πίσω καθώς απομακρυνόταν. Το ίδιο επαναλήφθηκε και με άλλα παιδιά και τους γονείς τους, οι οποίοι – χωρίς καμία εξαίρεση – τα τράβαγαν για να συνεχίσουν το δρόμο τους.Στα 45 λεπτά μουσικής, συνολικά σταμάτησαν για να ακούσουν – έστω και για λίγο – μόνο 6 άνθρωποι. Περίπου 20 άνθρωποι έριξαν λεφτά στο καπέλο καθώς συνέχιζαν να περπατούν, χωρίς να ελαττώσουν την ταχύτητα του βηματισμού τους. Η συνολική είσπραξη ήταν 32 δολλάρια. Όταν η μουσική σταμάτησε και υπήρξε σιωπή, κανείς δεν το πρόσεξε. Κανείς δε χειροκρότησε, ούτε υπήρξε κανενός άλλου είδους αναγνώριση.
Αυτό που δεν ήξερε κανείς ήταν ότι ο συγκεκριμένος βιολιστής ήταν ο Joshua Bell, ένας από τους καλύτερους μουσικούς του κόσμου, και έπαιζε με ένα βιολί Stradivarius αξίας 3,5 εκατομμυρίων δολλαρίων, κατασκευασμένο από τον ίδιο τον Antonio Stradivari το 1713. Δύο ημέρες νωρίτερα, ο Joshua Bell έπαιξε σε ένα κατάμεστο θέατρο της Βοστώνης και η τιμή ενός κάτω-του-μετρίου εισητηρίου ήταν 100 δολλάρια. Ο Bell αμοίβεται με περίπου 1000 δολλάρια το λεπτό!
Το συγκεκριμένο πείραμα, δηλαδή το να παίξει ο Joshua Bell στο σταθμό του μετρό incognito, οργανώθηκε από την εφημερίδα Washington Post, ως μέρος μιας κοινωνικής μελέτης περί του τι εκλαμβάνουμε ως σημαντικό, τι μας αρέσει, και σε τι δίνουμε προτεραιότητα. Η γενική περιγραφή του πειράματος ήταν: « Σε ένα συνηθισμένο περιβάλλον, σε μια ακατάλληλη ώρα, αντιλαμβανόμαστε το ωραίο; Σταματάμε για να το ευχαριστηθούμε; Αναγνωρίζουμε το ταλέντο σε ένα μη-αναμενόμενο περιβάλλον;»
Εστάλη από Νίκο Γκόβα στις 10/2/09
«Μερικές συμβουλές για νέους προπονητές ρητορικών αγωνισμάτων… ίσως και για κάποιους περισσότερο έμπειρους»[1]
Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί μετάφραση επιλεγμένων αποσπασμάτων άρθρου του Larry Smith, διακεκριμένου προπονητή ρητορικών αγωνισμάτων από το Hoover High–school του Fresno της Καλιφόρνιας.
Όλα αυτά τα χρόνια ως προπονητής [ρητορικών αγωνισμάτων] έμαθα μερικά χρήσιμα πράγματα και θα ήθελα να μοιραστώ κάποιες συμβουλές με τους νέους προπονητές. Οι συμβουλές αυτές σχετίζονται με το πώς να διατηρήσετε τη διανοητική και ψυχολογική σας υγεία, την επαγγελματική σας ακεραιότητα και τον ενθουσιασμό σας και όχι με το πώς να δημιουργήσετε νικητές.
[…] Νωρίς στην καριέρα μου συνάντησα μερικούς προπονητές που ήταν από τη φύση τους πολύ ανταγωνιστικοί. Η νίκη στους αγώνες ήταν ο βασικός τους στόχος. Αυτό δεν είναι αναγκαστικά κακό, αρκεί να μη χάνεται το νόημα της δραστηριότητας αυτής, που είναι κατά βάση η εκπαίδευση νεαρών μυαλών. Αποφάσισα αρκετά νωρίς ότι ήμουν πρώτα δάσκαλος και μετά προπονητής. Μέσα στα χρόνια ενδιαφέρθηκα περισσότερο για την σχολική πρόοδο των μαθητών παρά για τον αριθμό των βραβείων που κέρδιζαν. Εάν τους δίδασκα καλά, τα βραβεία θα ακολουθούσαν. Και αυτό έγινε. Ένα βραβείο είναι απλά ένα κομμάτι ξύλο ή πλαστικό που αντιπροσωπεύει ένα στιγμιαίο κατόρθωμα… μια καλή μέρα σε έναν διαγωνισμό. Αλλά αυτή είναι μόνο μία ημέρα και μία μόνο στιγμή επιτυχίας. Κάτι που έχεις μάθει, έχει αξία για πάντα.
Πάντα με ενδιέφερε περισσότερο το μέγεθος της διανοητικής ανάπτυξης, συναισθηματικής ωρίμασης και σχολικής προόδου κάθε μαθητή αντί το να μετράω βραβεία και νίκες. Η πιο σημαντική επιβεβαίωση ήταν από παλιούς μου μαθητές που με επισκέφτηκαν ή επικοινώνησαν μαζί μου λέγοντάς μου πόσο η εμπειρία τους από τους ρητορικούς αγώνες τούς βοήθησε στο Πανεπιστήμιο ή πόσο συχνά αξιοποίησαν τις δεξιότητες που απέκτησαν εκεί για να διαπρέψουν στην καριέρα τους.
[…] Η πιο συχνή φιλοφρόνηση που δέχομαι από πρώην μαθητές μου είναι πόσο τους βοήθησε η εμπειρία τους από τους αγώνες debating, για να προκόψουν στο πανεπιστήμιο και αργότερα στη ζωή τους. Τι σημαίνει αυτό; Διδάξτε τους ικανότητες και δεξιότητες, κάντε τους να αντιληφτούν ουσιαστικά θέματα παγκόσμιου ενδιαφέροντος, διευρύνετε το μυαλό τους και προσφέρετε τους διανοητική πρόκληση, όχι βαθμούς. Όλοι τους μπορούν να ωριμάσουν διανοητικά και ακαδημαϊκά, ακόμα και εκείνοι που δεν κατάφεραν ποτέ να κερδίσουν κάποιο βραβείο. Τις Δευτέρες μετά από αγώνες το πρώτο πράγμα που έκανα στην τάξη ήταν να ρωτήσω κάθε μαθητή τι είχε μάθει στους αγώνες. Το αν είχαν κερδίσει κάποιο κομμάτι πλαστικό ή όχι δεν ήταν το θέμα σε αυτή τη συζήτηση. Μην ξεχνάτε ότι είστε πρώτα δάσκαλοι και μετά προπονητές.
Η δεύτερη απόφαση που πήρα νωρίς στην καριέρα μου ήταν να περιορίσω το εγώ μου. Οι περισσότεροι από μας είμαστε από τη φύση μας ανταγωνιστικοί, αλλιώς δεν θα προπονούσαμε άτομα για μια δραστηριότητα ανταγωνιστική. Δυστυχώς, όλοι γνωρίζουμε προπονητές με τη χειρότερη εκδοχή αυτού που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε «μικροπρεπή νοοτροπία». Πρέπει να νικήσουν για να χαϊδέψουν το εγώ τους και αλίμονο στην ομάδα τους που δεν κερδίσει. Ποτέ, σε καμία περίσταση, δεν έχω επιπλήξει κάποιο μαθητή που δεν τα πήγε καλά σε κάποιον αγώνα. Σίγουρα έχω νιώσει απογοήτευση όταν το αποτέλεσμα του αγώνα δεν ήταν ικανοποιητικό. Μαθητές μου που είχαν κάποια εμπειρία αγώνων από κάποια άλλη δραστηριότητα έδειξαν έκπληξη που δεν έλαβαν κάποια επίπληξη για τη χαμηλή τους επίδοση.
Μια συχνή ερώτηση ήταν «Έχετε νευριάσει μαζί μου;» Η απάντησή μου ήταν πάντα «Όχι, γιατί θα έπρεπε; Εάν νομίζεις πως έκανες ό,τι καλύτερο μπορούσες, τότε η ερώτηση είναι τι πρέπει να κάνεις, ώστε να έχεις καλύτερα αποτελέσματα την επόμενη φορά». Όλοι γνωρίζουμε προπονητές που είναι τόσο χαμένοι μέσα στο εγώ τους, που θα κάνουν τα πάντα, προκειμένου να κερδίσουν, ακόμα και να έχουν έτοιμες ομιλίες για τους μαθητές τους. Είναι οι προπονητές που υποψιάζονται όλους τους κριτές, που αμφισβητούν όλα τα αρνητικά αποτελέσματα, που προσπαθούν να παρακάμψουν τους κανόνες που δεν τους αρέσουν, που ξεφυσούν και αγωνιούν για κάθε αποτέλεσμα. Η επιτυχία είναι καλή, κανείς δεν το αμφισβητεί. Όλοι θέλουμε να έχουν επιτυχίες οι μαθητές μας. Όμως προσοχή, η εμπλοκή του εγώ από την πλευρά των προπονητών μεταφέρεται στους μαθητές και έτσι στους αγώνες δεν έχουμε να αντιμετωπίσουμε μόνο τους προπονητές που έχουν προβλήματα με το φουσκωμένο εγώ τους, αλλά και τους μαθητές που δεν θέλουν ή δεν μπορούν να δεχτούν ένα αρνητικό αποτέλεσμα. Η αποτυχία να διακριθείς στο ένα ή στο άλλο τουρνουά δεν είναι το τέλος του κόσμου, αν και για κάποιους φαίνεται ότι είναι. Η πραγματική ζωή δεν είναι χωρίς δυσκολίες και αποτυχίες. Το ίδιο ισχύει και στους αγώνες ρητορικής. Εάν ολόκληρη η εικόνα που έχει κάποιος για το εαυτό του στηρίζεται στο να κερδίζει πάντα, τότε κάτι είναι λάθος.
[…] [Μια αριστούχος μαθήτρια που παλιότερα είχε πρόβλημα να αποδεχτεί τις αποτυχίες της μου είχε πει] «Σας ευχαριστώ πολύ που με μάθατε ότι είναι εντάξει να χάνω μερικές φορές και πώς να αποδέχομαι την ήττα με χάρη». Αυτό είναι ένα από τα σημαντικότερα μαθήματα που μπορούμε να μάθουμε από μια ανταγωνιστική δραστηριότητα. Κανένας μας δεν θέλει να χάνει συνέχεια, αλλά εάν κάθε φορά προσπαθούμε μόνο για τη νίκη, η αυταρέσκεια για τις ικανότητές μας είναι εύκολο να αποκτηθεί. Δεν έχουμε κίνητρο να βελτιωθούμε. Και χωρίς βελτίωση, κάποια στιγμή θα αποτύχουμε με τρόπο χειρότερο από το να μη κερδίσουμε ένα κομμάτι πλαστικό σε κάποιο σχολικό τουρνουά ρητορικής.
[…] Ασχέτως πόσο καλοί θεωρούμε ότι είμαστε, κάποιος, κάποια στιγμή θα μπορέσει να έχει καλύτερη επίδοση από εμάς. Οι προπονητές και οι μαθητές πρέπει να μάθουν αυτό το σημαντικό μάθημα. Το να επιτρέψεις τον πυρετό των αγώνων να επηρεάσει την αντίληψη για την προσωπική μας αξία δεν πρέπει να είναι κομμάτι καμίας προπόνησης. Το να χαϊδεύουμε το εγώ μας δεν πρέπει να είναι ο σκοπός κανενός προπονητή.
Εάν θέλετε να αντέξετε σε αυτή τη δραστηριότητα και να διατηρήσετε την διανοητική και ψυχολογική σας υγεία και την επαγγελματική σας ακεραιότητα και τον ενθουσιασμό σας, ακολουθήστε αυτές τις δύο αρχές: Να είστε πρώτα δάσκαλοι και μετά προπονητές. Βάλτε το εγώ σας στην άκρη. Ένα βραβείο μπορεί να πεταχτεί. Αυτό όμως που μαθαίνεται σε ένα δημιουργικό και θετικό περιβάλλον μπορεί να χρησιμοποιείται μια ζωή. Προσπαθήστε να το θυμάστε αυτό. Οι μαθητές σας θα ωφεληθούν και θα σας ευχαριστούν για αυτό.
Επιλογή αποσπασμάτων και μετάφραση: Μανώλης Πολυχρονίδης
[1] Ολόκληρο το άρθρο του Larry Smith “Some advice to new coaches… and maybe to some experienced coaches as well” μπορείτε να το βρείτε στην ιστοσελίδα http://debate.uvm.edu/NFL/rostrumlib/coachsmith1296.pdf. Στην ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου του Βερμόντ http://debate.uvm.edu/library.html φιλοξενούνται πολυάριθμα άρθρα σχετικά για τη ρητορική και το debating.
Τα τελευταία χρόνια έχει καθιερωθεί προεκλογικώς μια τηλεοπτική εκπομπή που αναμεταδίδεται διακαναλικά σε όλη την Ελληνική Επικράτεια, το περίφημο ντιμπέιτ. Υπάρχουν αρκετές αναλύσεις για την προέλευση και την εξέλιξη αυτού του θεσμού από ανθρώπους πολύ ειδικότερους από εμένα. Θα σημειώσω μόνο κάτι γενικά αποδεκτό, ότι «μήτρα» των τηλεοπτικών αυτών αντιπαραθέσεων έχουν υπάρξει τα περίφημα debates του Ρόμπερτ Κένεντυ με τον Ρίτσαρντ Νίξον, υποψηφίων του Δημοκρατικού και του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος αντίστοιχα, στις Αμερικανικές Προεδρικές Εκλογές του 1960.
Σε απόλυτη διαστρέβλωση της άμεσης και ζωντανής αντιπαράθεσης μεταξύ δύο αντιτιθέμενων πλευρών, όπως έχουν βιώσει εκατοντάδες μαθητές και φοιτητές τα τελευταία χρόνια μέσα από τους αγώνες αντιλογίας, στις τηλεοπτικές «αντιπαραθέσεις» τα τελευταία χρόνια απουσιάζει τελείως ο αντίλογος. Στημένοι σε μια σειρά, οι πολιτικοί αρχηγοί των μεγαλυτέρων κομμάτων απαντούν σε περιορισμένο χρόνο, ο ένας μετά τον άλλον, τις διαφορετικές ερωτήσεις που τους απευθύνουν οι κοινώς αποδεκτοί από τα πολιτικά κόμματα δημοσιογράφοι (ως μάλλον ουδέτεροι). Τουλάχιστον οι ερωτήσεις είναι ομαδοποιημένες θεματικώς…
Δυστυχώς, απουσιάζει η δυνατότητα σχολιασμού προηγούμενων τοποθετήσεων αλλά και αντεπιχειρηματολογία σε πιθανά σχόλια. Το νευρώδες, ζωντανό και ουσιώδες πνευματικό άθλημα της αντιλογίας (debating) παρουσιάζεται κάθε φορά στις προεκλογικές περιόδους ως κάτι απονευρωμένο, ψόφιο και ανούσιο. Αντί οι πολιτικοί να τολμήσουν να μιλήσουν εκτός κειμένου, να αντιπαρατεθούν μεταξύ τους, με κόσμιο και μετρημένο τρόπο, έχοντας στη διάθεσή τους ικανό χρόνο να εκθέσουν την επιχειρηματολογία τους αλλά και να αρθρώσουν την αντεπιχειρηματολογία τους, έχουν καταλήξει απλώς να απαντούν σε (πιθανώς γνωστές εκ των προτέρων) ουδέτερες ερωτήσεις, ουδέτερων (κατά τεκμήριο) δημοσιογράφων. Χάνεται μια μοναδική ευκαιρία εκπαίδευσης στην κριτική σκέψη, στην επιχειρηματολογία, στο δημόσιο λόγο και καταλήγουμε στον ελάχιστο κοινό παρονομαστή, που τα τελευταία χρόνια είναι ιδιαίτερα ελάχιστος…
Ακούστηκε πρόσφατα ότι πριν τις φετινές εκλογές θα υπάρξει μια διαφορετικού τύπου τηλεοπτική αντιπαράθεση μεταξύ των αρχηγών των δύο μεγαλυτέρων πολιτικών κομμάτων. Εκτιμώ ότι είναι μικρή η πιθανότητα να θελήσουν να εκτεθούν οι πολιτικοί αρχηγοί σε μια αντιπαράθεση που να μοιάζει με τους μαθητικούς και φοιτητικούς αγώνες αντιλογίας. Κατά συνέπεια, μάλλον θα χαθεί για ακόμα μία φορά η ευκαιρία στους πολίτες να κρίνουν τους πολιτικούς αρχηγούς με βάση την απροσχεδίαστη, και άρα πιο ειλικρινή, ρητορική τους δεινότητα, την ουσία των επιχειρημάτων τους και την ευστροφία των απαντήσεών τους.
Δυστυχώς, παραμένει ακόμα πολύ περιορισμένος ο αριθμός των συμπολιτών μας που είχε την τύχη να εκτεθεί στα ρητορικά αγωνίσματα, κυρίως στο αγώνισμα της αντιλογίας, που τους βοήθησαν να οξύνουν την κριτική τους αντίληψη και την επιχειρηματολογία τους. Ας ελπίσουμε ότι η φετινή τηλεοπτική αντιπαράθεση θα είναι ποιοτικά πολύ καλύτερη από τις προηγούμενες και ίσως μπορέσει να αυξήσει περισσότερο το ενδιαφέρον για τα ρητορικά αγωνίσματα, η έλλειψη των οποίων από το εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι πλέον φανερή…
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 